For Maurice Scève: Ten Versions and One Tribute
Maurıce Scève Için On Türev, Bir Şükran
Enis Batur
Translated by Clifford Endres and Selhan Savcıgil-Endres
|
I Hayatımın Nisan’ı geldi diyor ustam. Öyle mi oysa: Yazlarım çoktan bitti, bir eylülüm şimdi ben, sararmış bir eylül sonu, tezi yok ekimden yağmur olur uzun derin yağarım, soyunur ağaçlarım, ürperir tenim, dolunayı karanlık bulutlarım kaplar. Bir kuş olsaymışım, kanadım boşlukta kılıç, tüylerim başka bir Nisan’a doğru pusula: Her mevsimden uçan benim. II Kimsenin harcı olmamış Arş’a değmek, eller gördüm kırılmış, küçük kemikleri darmadağın, kavruk, acılar kuşatmış yüzleri. Benim kulem başka: Ne işçiler ustalar çalıştırdım, ne taşa toprağa gitti aklım: Harflerim toplandılar içimde, bir satırdan öbürüne yanyana, peşpeşe, bir kat çıktımsa bir kat yıkıldı seçtiğim bembeyaz düzlükte: Kâğıtlarım birikti, saçtığım lekelerden çıktı kulem, mürekkep. III Sağım solum önüm arkam sobe, ben kendi kendimin mıknatıs ebesiyim. Aklım kulağım rüzgârda: Doğ, büyü ve gel sevgilim: Döndür gövdemi, al ve döndür başımı, mıhlandığım çatıdan kopart, savur beni, uzaklara doğru içine kat: Gösterdiğim, tanışmadığım yönlere fırlat at çelimsiz ruhumu: Bir tek senin için gülüm ben unutma, kokumdan esri, dikenimden kana, dur, külümden eri. IV Aynı anda Hayat ve Ölüm, aynı anda Ateş ve Su, birinden birine geçiriyor amansız gözlerinizden gelip yüzüme çarpan amansız bakışlarınız: Bir, umuyorum, yüreğimi ılık bir nefes dolduruyor, bir, karanlığa gömülüyorum, donuyor kanım, aynı anda Düş ve Düşüş, birden anlıyorum ki herşey nasıl olmuşsa öyle oluyor — aynı ayna: Tutuşan kanatlarınızda nasıl siz, alevlerden artan bir tutam külde ben, anka. V Herkese keyif, coşku, taşkı ey Orfeus, seçim hakkım yokmuş, diyor Usta, bana kahır: Kadehime ağır ağır döktüğünüz ağu, aşıma kattığınız yakıcı kimyalar, şiirimi dizmek için kor kelimelerden yandı, kömür siyahı kesildi parmaklarım, çıkıp gitsem buradan, uzaklaşsam uzakta bekleyen başka göllere doğru, demiştim ya: Çöllerim peşimden gelir, benim vaktimi fırtınada savrulan beyaz kumlar doldurur. VI Çocuktum çok ağladım, adam oldum tutmadım gözyaşlarımı, yasakları çiğnedim, yaşlandım, kurudum artık: Bana kalan çıkıp yağmur damlaları toplamak. Hepsi sonunda aynı imbikten geçer: Ayrılış, ayrılık, geçen zamanın dibinden geçip giden insanlar: Çocuktum yaşlandım, arı suyum burada toplandı: Damla damlaya benzer, an ana, kanım mürekkep lekesi. VII Sonumdan kaçıyorum sanmıştım başından beri, görmedim anlamadım hiç: Başımdan yakalanmışım — ovalardan yaylalara kaçtım, eteklerden doruklara, gündüz gece bilmedim firarın girdabında, ben baştan sona gerçekte kendi kendimden korkmuştum. Zamanlar geçmiş, coğrafyamda ne düzlüklere yer kalmış, ne dağlar ufuk çizgimi kırmış: Gidemem gitmek istesem, dönemem dönecek olsam -- ölümden sanmıştım: Ecele acelem varmış. VIII Bu tuzakta yazıyor benim son saatım, dakikam, nefesim: Öyle yetkin bir ağ kurdum ki içine düşmeden yapamazdım. Hem avı olmak kendinin, hem avından tez avcısı, boşluğa çizdiğim sessiz kör dünyanın bir ucunda artık çaresizim. Seslensem sesime sağır, kıpırdasam kollarım boynuma dolanır, bekliyorum iyice doldursun beni boşaltacak vakit -- alnımdaki çizgiler için yazdığım kitap akit. |
I The April of your life is here, my Master says. But is it? True, my summers are long gone, I'm a September now, in the yellow leaf, a September's end, and soon as October I'll be raining long and deep, my trees stripped of their raiment, my flesh cool, my dark clouds occluding the full moon. Yet how if I were a bird, my wing a sword over the void, feathers a compass fixed on a new April: soaring through each season, me. II No one's ever reached the seventh heaven. I've seen hands broken, small bones scattered, faces withered, besieged by anguish. My tower's not like that: no masters, no journeymen, earth nor stone ever crossed my mind: my words at the ready, from one line to the next, shoulder to shoulder, step by step, if I threw up one floor another collapsed on my snow-white plot: the sheets piled up, my tower rose, its blocks my blots of ink. III Left, right, front, back, tagged on every side, I'm 'it', caught and catcher both. Mind and ear on the wind: be born, my love, grow up, come, rock my body, roll my head, winnow me, pluck me from the roof I'm nailed to, take me somewhere deep in you: send my scrawny soul to a place I've glimpsed but never known: I'm the single rose for you, don't forget -- get high on my scent, let my thorn taste your blood: stop, wait, melt in my ashes. IV The same instant Life and Death, the same instant Fire and Water, one on top of the other: ruthless your glances smiting my face, ruthless those eyes that cast them: one, there's hope, a warm breath swells my heart; next, despair, I'm buried in darkness, my blood freezes, at the same instant Dream and Dismay, at once I see how it all was, and is––the same mirror: you, rising on wings ablaze; on the handful of ashes left by your flames, me, phoenix. V Happiness, pleasure, joy––these, O Orpheus, were not my lot in life, my Master says, mine is grief: the poison you added drop by drop to my wine, the chemicals you slipped into my food, the white-hot words marshalled for the poems that scorched my fingers and turned them black as coal. If only I could leave, go where far distant lakes beckon––but look, I told you: my deserts dog my footsteps, my hours are full of the white sand the storm stirred up. VI I was a child, I cried, I grew up, but I never stopped crying. I broke the rules, became old, dried up at last. Now what's left for me is collecting raindrops. In the end it all passes through the same alembic: parting, departed, people passing before the foot of time passing. I was a child, I grew old, my pure water pools here: each drop is like the next, each second like the next, my blood is like an ink stain. VII From the start I thought it was my end I fled –– I saw and knew nothing: I lost my head, ran from plain to high pasture, foothill to mountain: in the whirlwind of escape I could not tell day from night, truly, from start to finish what I most feared was me. Time passed, leaving my geography without plains, or peaks to pierce my horizon: I can't go on if I would go on, I can't go back if I would go back––I thought it was from death: but it was to my doom I sped. VIII Read in this snare my last hour, my last minute, my last breath: I could not help but fall prey to the ambush I myself set. Here I stand, hunted and swifter hunter, my own quarry, past cure, on the brink of that mute blind world I inscribed upon the void. Deaf to my voice should I cry out, my hands on my throat should I move, I wait for time to fill me before it empties me––the book I wrote, a covenant with the lines on my forehead. |
|
IX
Yeryüzünün gözü diyor pirim, görkemine kapılıp tavus kuşunun, yeryüzünün ağzında bir gül, yanağında yırtıcı bir gamze, diri bir su döküyor saçlarından: Salkım saçak, söğüt, üzüm, ben her tanemde bir tane ak sütüm: Sanmayın ki kibirdendir kabardım, yararsız güzelliğimden daha güzel yarar mı olur: Bakın bana, dinlenin gökkuşağımda hiç değilse bir an, dikin gözlerinizi bu göze, gelin hayatımızın ötesindeki hayatta gözgöze. X Her has şair tanır bu motto’yu içeriden, coşkumda peçelenir her dem taze keder, mutluluğumun ömrü kelebek, bir an çıksa bulutlarım arasından güneş bir sonrakinde söner dibimdeki gücünden güçsüz ateşin ışığı, yolcu çıkarım yalnızlığımın sert beldesine doğru: Arkamda yün örer eşim, dert söker anam babam, dostlarımı kaygılar besler. Mum ışığında hoyrat geceler: Beni orada kendimden kendime sürecek kahır bekler. Maurice Scève için Şükrân Bilemem beni size bağlayan nedir, nedir her dizenizde gözümü dağlayan, bizi ayıran Zaman, savuran Toprak, harflerimizin bölüştüğü kederli yalnızlık, sabah ve gece, tohum ve çekirdek, an geldi içinizden gedik çıktım, tırmandım kendime doğru, düştüm ve yaralandım ve yeniden düştüm peşine: Kışlar baharlar geçti kâğıtlarımdan, kasırgalar dağıttı elimdeki bir avuç kelimeyi, su oldu şiirim aktı, yalım oldu yaktı, taş kesildim. 2001 |
IX
My Master, amazed at the peacock's splendor, calls it earth's eye, a rose in earth's mouth, a dimple in its cheek, washing its hair in clear water: me, I'm a weeping willow, a bunch of grapes, as pure as milk. Don't think I fan my feathers out of pride: can there be a more beautiful usefulness than my useless beauty? Behold me, rest on my rainbow for a moment at least: fix your eye on this eye, let's meet eye to eye the life beyond our lives. X All real poets know the truth of the saying that sorrow's always nipping at joy's heels. My happiness is like a butterfly's: should the sun for a moment peep through my clouds, in the next the firelight at my feet winks out. I'm a pilgrim headed for the harsh land of solitude: at home my wife weaves wool, my parents unweave woe, worry feeds my friends. Before me, bleak nights by candlelight: there waits the ache to exile me from myself. To Maurice Scève with Gratitude I don't know what binds me to you, what's in your lines that brands my eye. Time divides us, Earth rails against us, yet our words share the ache of loneliness. Morning and night, kernel and seed, the moment arrived when I left you and clambered toward myself. Wounded, I fell, fell again, and followed: winters and springs traversed my pages, storms scattered my handful of words, my poems turned to water and ran, turned fire and burned, I turned to stone. 2001
|
